مردی به رسول خدا عرض کرد:یا رسول الله!فلانی در منزل همسایه اش نگاه حرام میکند و اگر بتواند بدنبال ان کار حرامی انجام دهد انجام میدهد. رسول خدا صلی الله علیه واله خشمگین شد و فرمود او را نزد من بیاورید. مرد دیگری که در انجا حضور داشت عرض کرد: یا رسول خدا او از شیعیان شماست . رسول خدا فرمود: نگو او از ماست، شیعه ما کسی است که دنباله روی ما باشد واز اعمال ما پیروی کند واین کارهای او که نام بردی از اعمال ما نیست
اخلاق و کردار قریش
از حضرت امير عليه السلام از اخلاق و كردار قريش سوال نمودند، فرمود: اما قبيله بنى مخزوم آنان ريحانه قريش هستند، دوست دارى با مردانشان سخن بگويى و با زنانشان ازدواج كنى . و اما قبيله بنى عبد شمس (بنى اميه ) مردانى سياستمدار و دور انديشمند، و خاندان ما از دگران بخشنده تر، و به هنگام مرگ دليرترند، و عده آنان زيادتر، و مكر و تزويرشان بيشتر و اندامشان ناموزون ترست . و زبان ما فصيح تر، و به پند و اندرز گوياتر و انداممان زيباترست .
ماهرترین شعراء
از اميرالمومنين عليه السلام از ماهرترين شعراء پرسش نمودند؛ فرمود: شعرا با اسبان مسابقه در ميدانى نتاخته اند تا آن كس كه نى گرو را ربوده شناخته شود، و اگر ناگزير بايد بگويم پادشاه گمراه از همه برتر است (مقصود آن حضرت امرو القيس بوده و گمراهيش از اين است كه كافر و فاسق بوده است ) .
دانش کسبی و غریزی
حضرت امير عليه السلام فرمود: دانش بر دو گونه است : غريزى و اكتسابى ، و اكتسابى نفع نمى دهد اگر غريزى نباشد .
گفتار خلافى از بشر بن عطارد به اميرالمومنين عليه السلام گزارش شد. امام شخصى را مامور دستگيرى او نمود، مامور آن حضرت ، بشر را در طايفه بنى اسد يافت ، در اين موقع نعيم بن دجاجه ، بشر را فرارى داد، اميرالمومنين عليه السلام دستور داد نعيم را دستگير كرده نزد آن حضرت ببرند، پس هنگامى كه نعيم را نزد امام آوردند به آن حضرت چنين گفت : همانا به خدا سوگند كه بودن با تو ذلت ، و جدايى از تو موجب كفر است !
امام عليه السلام چون اين را شنيد به او فرمود: تو را بخشيدم ؛ همانا خداى تعالى مى فرمايد: ادفع بالتى هى احسن السيئه ؛ بديها را به آنچه كه بهتر است دفع كن .
اما اين كه گفتى بودن با تو ذلت است گناهى است كه مرتكب شده اى ، و اين كه گفتى جدايى از تو موجب كفر است حسنه اى است كه انجام داده اى و سبب جبران آن گناهت شد، پس او را آزاد نمود .
قضاوتهای امیرالمومنین
مردى را در خرابه اى ديدند كه كارى خون آلود در دست داشت ، و در همان نزديكى نيز كشته اى بود كه در خون خود مى غلتيد، مرد را دستگير كرده و نزد حضرت امير عليه السلام بردند.
آن حضرت به متهم فرمود: چه مى گويى ؟
متهم گفت : من آن مرد را كشته ام ، على عليه السلام طبق اقرارش دستور داد از او قصاص بگيرند.
ناگهان مردى شتابزده نزد آن حضرت آمده و گفت : من آن شخص را كشته ام .
اميرالمومنين به مرد اول فرمود: چطور شد بر عليه خودت اقرار كردى ؟
متهم : زيرا توانايى انكار نداشتم ، بدان جهت كه افرادى مرا در خرابه اى با كاردى خون آلود بر بالين كشته اى ديده بودند، و بيم آن داشتم كه اگر اقرار نكنم مرا بزنند.
حقيقت مطلب اين است كه من در نزديكى آن خرابه گوسفندى را ذبح كرده ، پس در حالى كه كارد خون آلودى در دست داشتم به منظور قضاى حاجت داخل در خرابه شدم ناگهان كشته اى را ديدم كه در خون خود مى غلتيد، بالين او رفته حيرت زده به او نگاه مى كردم كه ناگهان اين گروه وارد خرابه شده مرا به آن حال ديده دستگيرم نمودند.
اميرالمومنين عليه السلام به حاضران فرمود: اينها را به نزد فرزندم حسن ببريد و از او حكم مساءله را بپرسيد. حضرت امام حسن عليه السلام در پاسخ آنان فرمود: به اميرالمومنين بگوييد اگر اين مرد مسلمانى را كشته ، ولى جان ديگرى را از مرگ نجات داده است ، و خداوند مى فرمايد: و من احياها فكانما احيا الناس جميعا ؛ هر كس جانى را احيا كند مثل اين است كه همه مردم را احيا كرده است .
هر دو آزاد مى شوند. و خونبهاى مقتول از بيت المال پرداخت مى گردد.
قضاوتهای امیرالمومنین